آیا تاكنون به این موضوع فكر كرده‌اید كه هنگام مطالعه از چه روشی استفاده می‌كنید؟ آیا می‌دانید بهره‌مندی از یك روش مطالعه صحیح و اصولی می‌تواند بسیاری از مشكلات پژوهشی و یادگیری را حل كند. در واقع، روش‌های گوناگونی برای مطالعه وجود دارد كه یكی از آنها «روش پس‌ختام» است.
1. روش پس‌ختام
این روش یكی از معروف‌ترین روش‌های بهسازی حافظه است كه شش مرحله دارد و آن عبارت است از:
الف. مراحل پیش‌خوانی:در این مرحله، نوشتار به صورت اجمالی و مقدماتی مطالعه می‌شود. از جمله موارد این مرحله، خواندن عنوان فصل‌ها، خواندن سطحی فصل، توجه به تصاویر، بخش‌های اصلی و فرعی و خلاصه فصل‌هاست. هدف در این مرحله، دست‌یابی به یك دید كلی نسبت به كتاب یا نوشتار و ارتباط دادن بخش‌های مختلف كتاب با یكدیگر است.
ب. مرحله سؤال كردن:پس از مطالعه اجمالی موضوعات و نكات اصلی، در مورد آنها سؤال طرح كنید. این كار باعث افزایش دقت و تمركز فكر و سرعت و سهولت یادگیری می‌گردد.
ج. مرحله خواندن:در این مرحله باید مطالب كتاب را دقیق و كامل خواند كه هدف از آن، فهمیدن كلیات و جزئیات مطالب و نیز پاسخ‌گویی به سؤالات مرحله قبل است. در این مرحله از خواندن، برای فهم بهتر مطالب می‌توان از كارهایی مثل یادداشت‌برداری، علامت‌گذاری و خلاصه‌نویسی بهره جست.
د. مرحله تفكر:در این مرحله از خواندن، ساختن سؤال‌ها و ایجاد ارتباط بین دانسته‌های خود درباره مطالب فكر كنید.
ﻫ. مرحله از حفظ گفتنی:در این مرحله بدون مراجعه به كتاب و از حفظ، مطالب خوانده شده را یادآوری كنید و بار دیگر به سؤالاتی كه خودتان طرح كرده‌اید، پاسخ دهید. مرحله از حفظ گفتنی در پایان هر بخش انجام می‌گیرد. مطالب آموخته شده را در قالب كلمات برای خود بیان كنید. اگر توانا نبودید، مطالب آموخته نشده را باید دوباره بخوانید.
و. مرحله مرور كردن:این مرحله كه مرحله آزمون نیز هست، در پایان هر فصل انجام می‌گیرد. در اینجا به مرور، موضوعات اصلی و نكات مهم و نیز ارتباط مفاهیم مختلف را با یكدیگر دریابید و در صورت برخورد با موضوعات مورد اشكال به متن اصلی یا مرجع مراجعه كنید. البته مرحله مرور كردن، بیشتر در كتاب‌های آموزشی به كار گرفته می‌شود تا فرد آمادگی لازم را برای امتحان پیدا كند. از این روش‌ها در فرآیند یك پژوهش یا آموزش می‌توان استفاده كرد. چه بسا بسته به نوع مطالعه و هدف از آنها تنها به برخی از این مراحل بسنده كنیم.

http://pooyesh.whc.ir/article/view/11993